การเล่นเกมอาจนำไปสู่ปัญหาการพนันได้
การเล่นเกมทำให้คนเราเพลิดเพลิน ซึ่งอาจทำให้เรา “ติดเกม” ได้ และมีการศึกษาจำนวนหนึ่งที่ระบุว่า การเล่นเกมอาจเป็นประตูไปสู่การพนันด้วย สำหรับเด็กบางคน ปัญหาติดการพนันเริ่มต้นจากการเล่นเกมออนไลน์
ความเหมือนของเกมและการพนัน
การพนันและการเล่นเกมเป็นกิจกรรมสร้างความบันเทิง ซึ่งหลาย ๆ คนเล่นและไม่มีปัญหาในการเล่น การเล่นเกมมีแง่บวก เช่น ทำให้ได้มีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม สามารถเชื่อมต่อกับผู้คนได้จากทั่วทุกมุมโลก อย่างไรก็ตาม เกมต่างๆ ได้รับการออกแบบมาเพื่อกระตุ้นให้ผู้เล่นใช้เวลากับเกมมาก ๆ เช่นเดียวกันกับการพนันออนไลน์ที่ออกแบบมาให้เสพติด
เวลาที่คนเราเล่นเกม สมองจะปล่อยสารโดปามีน หรือสารแห่งความสุขออกมาอย่างต่อเนื่อง และระเบิดออกมาเป็นจำนวนมากแบบสุ่มเป็นครั้งคราว เมื่อเวลาผ่านไป สมองจะมีความอดทน ซึ่งหมายถึง โดปามีนในปริมาณเท่าเดิมไม่สามารถทำให้รู้สึกมีความสุขได้อีก ดังนั้น สมองจึงต้องการการปลดปล่อยโดปามีนในปริมาณที่มากขึ้น เพื่อให้รู้สึกสนุก จึงเล่นเกมในปริมาณที่มากขึ้น นอกจากนี้ การเล่นเกมอาจส่งผลให้กิจกรรมอื่นๆ ดูน่าเบื่อเมื่อเปรียบเทียบกับเกมที่น่าตื่นเต้น
การเล่นเกม และการพนัน (ซึ่งแม้จะเป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายในไทย) สามารถเข้าถึงได้ง่าย และสามารถเล่นบนสมาร์ตโฟนได้ สิ่งที่เชื่อมโยงเกมกับการพนัน คือ การใช้จ่ายเงินภายในเกม เพื่อซื้อโอกาสในการที่จะได้รับรางวัล หรือสิ่งของภายในเกม ผ่านการซื้อกล่องสุ่ม หรือลูทบ็อกซ์ (loot box)
ความเย้ายวนใจของกล่องสุ่ม
กลไกของกล่องสุ่ม มีองค์ประกอบที่สอดคล้องกับองค์ประกอบของการพนัน นั่นคือ 1) มีการวางเดิมพัน 2) มีโอกาสหรือความบังเอิญ 3) มีของรางวัล ที่ได้จากการวางเดิมพันและความบังเอิญ
กล่องสุ่ม ทำให้ผู้เล่นได้รับของรางวัล ซึ่งผู้เล่นจะได้รับกล่องสุ่มเมื่อเล่นชนะ หรือได้มาจากการซื้อ โดยสิ่งของที่จะได้จากกล่องนั้น เป็นการสุ่มล้วน ๆ และขึ้นอยู่กับโชคว่าผู้เล่นจะได้รับอะไร อาจได้รับอุปกรณ์พิเศษหรือเหรียญภายในเกม ไม่มีอะไรการันตีว่าสิ่งที่จะได้จากการเปิดกล่องคืออะไร คุณอาจจะได้รับของที่ต้องการหรือไม่ก็ได้ อย่างไรก็ตาม ในบางเกม ผู้เล่นสามารถแลกเปลี่ยนรางวัลที่ได้รับจากกล่องสุ่มกันด้วยเงินจริง
การอาศัยโชคของกล่องสุ่ม และโอกาสที่จะได้รับรางวัลใหญ่จากกล่องสุ่มนั้น มีลักษณะคล้ายกับสล็อตแมชชีนมาก ผู้เล่นจะได้รับบางสิ่งบางอย่างในทุก ๆ การหมุนหรือการเปิดกล่อง แต่ผลลัพธ์ที่ได้จะไม่ค่อยเป็นอย่างที่ผู้เล่นหวังไว้ บางครั้งการเปิดกล่องสุ่มในเกมไปเรื่อย ๆ ก็ให้ความรู้สึกว่า "เกือบได้แล้ว" คล้ายกับการเล่นเกมคาสิโน
มีการถกเถียงกันว่า ควรจัดกล่องสุ่มให้อยู่ในหมวดหมู่เดียวกับการพนันหรือไม่ จากการศึกษาของ NSW Youth Gambling Study พบว่า คนหนุ่มสาวที่ซื้อกล่องสุ่ม และเล่นเกมที่มีส่วนประกอบของการพนัน มีแนวโน้มที่จะเล่นการพนันมากกว่า
ในบางประเทศ เช่น เบลเยียม ถือว่ากล่องสุ่มเป็นผลิตภัณฑ์การพนัน จึงเป็นสาเหตุทำให้บางบริษัทต้องระงับการเผยแพร่เกมที่มีกล่องสุ่มออกจากท้องตลาด บางประเทศอาจจะกำลังศึกษา และหาทางที่จะปฏิบัติตาม เพื่อลดการพนันในเกม แต่แนวโน้มความนิยมของกล่องสุ่มดูเหมือนจะไม่ชะลอตัวลง มีการคาดการณ์ว่านักเล่นเกมจะใช้เงินประมาณ 50 พันล้านดอลลาร์ต่อปีในการซื้อกล่องสุ่ม
ความไม่แน่นอนและความตื่นเต้นที่มาพร้อมกับการเปิดกล่องสุ่ม ทำให้ผู้เล่นสามารถเสพติดการซื้อกล่องสุ่มได้ ในบางกรณี ผู้เล่นเกมจะรู้สึกเหมือนกับว่าต้องซื้อกล่องสุ่ม เพื่อที่จะสามารถเล่นเกมต่อได้ และเข้าถึงเครื่องมือหรือด่านใหม่ ๆ ที่จะช่วยให้พวกเขาตามทันเพื่อน ๆ ในเกม
สัญญาณของความผิดปกติในการเล่นเกม
สัญญาณของโรคติดเกมมีความคล้ายคลึงกับสัญญาณของโรคติดพนัน
การเล่นวิดีโอเกมอาจสามารถขจัดความรู้สึกแย่ ๆ ของคนเราในวันที่ยากลำบากได้ ทั้งเด็กและผู้ใหญ่อาจมองการเล่นเกมเป็นกิจกรรมซึ่งช่วยลดความเครียดได้ เช่นเดียวกับการผ่อนคลายด้วยเบียร์หรือไวน์
สัญญาณเตือนการติดเกมที่ควรระวังในเด็ก วัยรุ่น หรือผู้ใหญ่ ได้แก่
- คิดเรื่องเกี่ยวกับเกม เมื่อไม่ได้เล่น
- รู้สึกหงุดหงิด อารมณ์เสีย เบื่อ หรือคับข้องใจเมื่อไม่ได้เล่นเกม
- ให้ความสำคัญกับการเล่นเกม จนละเลยหน้าที่ความรับผิดชอบในชีวิต
- ไม่สามารถลดระยะเวลาในการเล่นเกมได้
- หมดความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ
- โกหกเกี่ยวกับระยะเวลาที่ใช้ในการเล่นเกม
- เล่นเกมเพื่อหนีปัญหา หรือใช้การเล่นเกมเป็นการแก้ปัญหาความไม่สบายใจ
วิธีป้องกันบุตรหลานไม่ให้ติดเกม
โครงสร้างและการทำงานของสมองของเด็กและวัยรุ่น ยังพัฒนาไม่เต็มที่ เมื่อสมองได้รับแรงกระตุ้นจากเกมจำนวนมาก จะทำให้พวกเขามีแนวโน้มจะมีปัญหากับการเล่นเกมได้ สิ่งที่พ่อแม่ผู้ปกครองสามารถทำ เพื่อป้องกันไม่ให้บุตรหลานติดเกม คือ
- ตรวจสอบพฤติกรรมการเล่นเกมและการพนันของคุณเอง พ่อแม่ผู้ปกครองมีอิทธิพลต่อเด็กมากที่สุด หากพ่อแม่เล่น เด็ก ๆ ก็มีแนวโน้มจะเล่นเช่นกัน พ่อแม่ผู้ปกครองควรคำนึงถึงกิจกรรมการเล่นเกมหรือการพนันที่จะเปิดเผยให้บุตรหลานเห็น ซึ่งหมายรวมถึงการซื้อกล่องสุ่มในเกม การพนันกีฬา หรือการซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาล
- ทำความเข้าใจประเภทเกมที่บุตรหลานเล่น การที่พ่อแม่ผู้ปกครองเล่นวิดีโอเกมกับลูกอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง จะช่วยให้คุณระบุได้ว่าเกมใดปลอดภัย และเกมใดที่คุณต้องติดตามอย่างใกล้ชิดหรือห้ามไม่ให้ลูกหลานเล่น
- กำหนดระยะเวลาเล่นเกมในแต่ละวัน พ่อแม่ผู้ปกครองควรพูดคุยและสร้างข้อตกลงในการเล่นเกมของลูก โดยการเล่นเกมควรเป็นกิจกรรมที่เป็นสิทธิพิเศษ ไม่ใช่กิจกรรมที่จำเป็นต้องทำ การกำหนดระยะเวลาจะทำให้บุตรหลานมีเวลาในการทำกิจกรรมอื่น ๆ ด้วย
- ปิดการซื้อในแอปพลิเคชัน หรือตั้งรหัสผ่านสำหรับการซื้อในแอปพลิเคชัน เพื่อป้องกันไม่ให้บุตรหลานซื้อกล่องสุ่ม (สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ https://www.healthygamer.net/Library/detail/326)
- อธิบายให้เด็ก ๆ รู้ถึงอันตรายของกล่องสุ่ม เด็ก ๆ ควรตระหนักถึงผลกระทบร้ายแรงจากการเล่นเกมที่อาจมีต่อพวกเขา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวกับกล่องสุ่ม ซึ่งเชื่อมโยงกับการพนัน
- ทำความเข้าใจว่าทำไมเด็ก ๆ ถึงอยากเล่นวิดีโอเกม เด็ก ๆ อาจจะเล่นเกมเพราะรู้สึกสนุกสนานหรือการเล่นเกมอาจเป็นเพียงวิธีฆ่าเวลาของเด็ก หรือเด็กอาจมีปัญหาภายในใจที่ควรต้องได้รับการแก้ไข หากบุตรหลานของคุณเป็นวัยรุ่น หรือวัยหนุ่มสาว พ่อแม่ผู้ปกครองสามารถพูดคุยอย่างจริงจังเกี่ยวกับนิสัยการเล่นเกมของบุตรหลาน และช่วยให้บุตรหลานได้รับความช่วยเหลือที่จำเป็นสำหรับปัญหาสุขภาพจิตที่แฝงอยู่
ในท้ายที่สุด กุญแจสำคัญ คือ ความสมดุล ดังสโลแกนของเพจ Healthy Gamer เกมสมดุล ชีวิตสมดุล อะไรที่มากเกินไป ย่อมไม่ดี
หากพ่อแม่ผู้ปกครองกำลังกังวลว่าบุตรหลาน หรือตัวคุณเอง กำลังมีปัญหาในเรื่องการเล่นเกม สามารถขอคำแนะนำเพิ่มเติมได้ที่ Line ID: @healthygamer หรือกดที่นี่เพื่อใช้งาน chatbot https://bit.ly/healthygamerchatbot
เรียบเรียงโดย ณัฐพร กังสวิวัฒน์
รายการอ้างอิง
https://www.algamus.org/blog/video-games-gambling-problem